همه چیز در مورد کاشت، داشت و برداشت گل محمدی (طرح توجیهی)

شاهرود پرس : تغییرات اقلیمی و عرضه نهال میوه هایی که متناسب با منطقه ما نیستند و نا آگاهی بعضی از بهره برداران در انتخاب گونه های تجاری ضرورت ایجاد یک مرکز تولید نهال گل محمدی را در منطقه ایجاد می­کند. درختان میوه منطقه معتدله در معرض یخبندان زمستان یا سرمازدگی بهاره قرار می­گیرند که این امر موجب خسارتهای شدید اقتصادی می­گردد. حتی آن دسته از مناطق تولید میوه در موقعیتهای جغرافیایی خاص احداث می­شوند که خسارت وارده ناشی از سرما در آنها به حداقل کاهش داده شده که همانها نیز بعضا با این حوادث مواجه می­گردند. باغداران کاملا از نتایج زیانبارعدم محافظت از درختان در برابر سرمای زمستان مطلع هستند و برای باغهای احداث شده از راهکار­های موجود که گاها بسیار سخت و طاقت فرسا و دارای ریسک فراوان است استفاده می­کنند. لذا آن دسته از بهره­بردارانی که تصمیم به ایجاد باغ­های جدید دارند با در نظر گرفتن این بحرانها و شرایط سخت گذر از آن که در بیشتر موارد منجر به ناکامی مالی بهره­بردار و یا حداقل آسیب جدی آنها می­شود لزوم انتخاب آگاهانه نوع گونه درختی آشکار می­شود که اگر گونه های درختی مقاوم به سرما و دیر گل که البته مقاوم به خشکی و کم آبی نیستند را کنار بگذاریم، گل محمدی بعنوان یک گزینه طلایی یکی از این انتخابهاست. در شرایطی که این استان بجز سرما ( که خود به تنهایی عامل تضعیف جدی بخش باغبانی و از بین رفتن حجم وسیعی از محصول و بالطبع درآمد از باغات شده ) بحران کم آبی دارد، این کم آبی در درختان میوه حتی اگر از تهدید سرما هم نجات پیدا کرده باشند باعث خشکی و حمله کرم خراط می­شود که باز محصول و درآمد را تهدید می­کند. گل محمدی به لحاظ شرایط درختچه­ای و ریشه های عمیق و وسیعی که تولید می­کند و نیز محصول محدود و گرانقیمت خود کمترین میزان آبیاری را نیاز دارد. هرگز گل آن سرما نمی­زند و روند صعودی افزایش قیمت گل در طی ده سال گذشته نشان داده که همواره درآمد آن قابل پیش بینی و قابل دسترس است. ارزش افزوده گل بسیار زیاد است. یک گل در سال جاری کیلویی ده هزار تومان معامله شد که پس از کسر هزینه­های جاری 70% آن سود تولید کننده است، هر مزرعه یک هکتاری 5 تن محصول می­­دهد . فرآورده­های جانبی تولید گل علاوه بر غنچه و گل خشک، انواع گلاب، اسانس، آبسلوت، کانکرت می­باشد و این پتانسیل را بوجود می­آورد که یک مزرعه یک هکتاری در یک زنجیره کامل تا 2 میلیارد ریال درآمد ایجاد می­کند. گل محمدی با نام علمی Rosa Damascena نوعی گل رز است که از آن گلاب می­گیرند . این گونه­ی رز از مقاومت بالایی در مقابل کم آبی، گرما ، خشکی، شوری و تنشهای خاکی برخوردار است . درختچه­ای است خزان دار و بومی رشته کوههای ایران مرکزی و البرز. گل محمدی از دیرباز در ایران و بطور خاص در کلیه اقالیم قومس کشت می­شده و به روایت تاریخ حکمرانان این قلمرو خراج خود را با گلاب می­داده اند. از آنجایی که گلاب ایران همواره از دمشق به اروپا می­رفته، اروپائیان آن را رز دمشقی نامیده اند.این گل از تیره رزاسه و قسمت قابل مصرف آن گل و غنچه تازه یا خشک آن می­باشد. در حال حاضر مزارع وسیع گل محمدی بصورت عمده در 14 استان کشور وجود داردکه به ترتیب فارس، اصفهان، مرکزی، سمنان، کرمان وآذربایجان شرقی است و بیشترین سطح زیر کشت شهرستانهای کشور میمند فارس، کاشان و داراب می­باشد. بهترین و با کیفیت­ ترین گل محمدی در مزارع گل سرخ محمدی شهرستان کاشان در بخشهای برزگ، جوشقان، نیاسر و قمصر می­باشد. مهمترین معضل کشاورزان در منطقه شاهرود سرمای بهاره پس از شکوفایی گلها می­باشد که همه ساله خسارتهای جبران ناپذیری به کشاورزان وارد کرده و از آنجایی که اصل درخت از بین نمی­رود کشاورزان با حفظ درخت و آبیاری و عملیات هرس و نگهداری همه ساله این خطر را تکرار می­کنند و عملکرد اقتصادی ندارند . گل محمدی پس از رفع خطر سرما با شروع رشد علفی شاخه­های گل دهنده آن تشکیل و گلهای آن از خطر سرما محفوظ می­مانند. بنابراین ریسک سرمازدگی ازبین می­رود و بهره­بردار همه ساله به درآمد مشخصی دست می­یابد و می­تواندپیش بینی کند که در سال آتی چه میزان درآمدی خواهد داشت. معرفی گل محمدی در خانواده گل‌سرخیان در حدود 200 گونه گیاهی وجود دارند که از میان آن‌ها تعداد محدودی دارای مواد فرار و عطری بوده و در تهیه اسانس مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تهیه اسانس از بین این تعداد معدود نیز گل محمدی به عنوان محصول اصلی شناخته می‌شود که اسانس آن در صنایع بهداشتی، دارویی و غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. امروزه استفاده از اسانس گل محمدی در صنعت داروسازی افزایش چشمگیری پیدا کرده و روز به روز نیز در حال افزایش است. کشت و کار گل محمدی و تولید اسانس آن در سه کشور ایران، ترکیه و بلغارستان به‌عنوان یک محصول استراتژیک مطرح بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس مطالعات انجام شده هرساله در حدود 7 تا 10 درصد به میزان تولید این محصول افزوده می‌شود. گل محمدی به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی سازگار بوده و ازجمله گیاهان کم‌توقع طبقه‌بندی می‌شود. به‌هرحال اطلاعات بسیار ابتدایی در مورد کشت و کار، فیزیولوژِی، اکولوژی و زیست‌شناسی این گیاه در دسترس است. در این مقاله به ذکر پاره‌ای از مطالعات انجام‌گرفته در مورد این گیاه پرداخته می‌شود. خصوصیات گیاهشناسی : گل‌محمدی بانام علمیRosa damascenaMill‌از شاخه گیاهان گل‌دار، زیرشاخه نهاندانگان، رده‌ی دولپه‌ای‌ها، زیر‌ردهRosidea‌،راستهRosales، خانوادهRosaceae، زیر خانوادهRosoideaeهست. گل محمدی در دسته ی رزهای قدیمی و غیر بالارونده طبقه بندی می شود. این گیاه به شکل درختچه‌ای خزان کننده، به ارتفاع حدود یک تادومتر،دارایبرگ‌هایمرکبازهفتتانهعددبرگچهدندانه‌داروچرمیشکلوساقه‌های باانشعابزیادوخاردار تشکیلشدهاستکهاینخارهابهرنگقهوهایویاقرمزبودهو نوکآنهامستقیمویابهسمتپایینخمیدهاست. گلهابهشکلصورتی خوشرنگ با ۳۲ گلبرگ صورتی مشابه است و کاسبرگها به تعداد ۵ عدد که حداقل سه تای آنها دارای زوائد بزرگی در لبه‌ها هستند. پرچم‌های زرد رنگ به تعداد ۱۰۰ عدد دیده می‎شوند. روی برگ‌ها صاف و سبزرنگ ولی پشت برگ‌ها سبز کم‌رنگ است، دم برگ‌ها دارای پوششی از خارهای کوچک و نمدی هستند. دربرخیازواریتههایگلمحمدیساقهوبرگنیزمعطرهستند. درایران فقطگلمحمدیکاشاندارایبرگهایباعطرملایمهستند. گل‌آذیناینگیاهبه‌صورتدیهیمبا 9-3 گلوگاهیبیشتراست گلدهی: گل‌های گل محمدی بر روی شاخه‌های یک‌ساله تشکیل‌شده و در اوایل صبح شروع به باز شدن می‌کنند، این گیاه دوره گلدهی کوتاهی داشته و معمولاً یک‌ بار در سال گل می‌دهد، البته برخی از واریته‌ها همیشه گل ده هستند. در اوایل فصل رشد تا چهار هفتگی برگ های جدید بر روی گیاه ظاهر می شود سپس تا هفته ی ششم رشد رویشی ادامه می یابد. سپس در هفته ی ششم از شروع رشد جوانه های گل بر روی ساقه های رشد یافته در فصل جدید به وجود می آیند. به عبارتی 10 تا 12 هفته پس از شروع فصل رشد گلدهی آغاز می شود. میوهآن‌کههیپ نامیدهمی‌شودپسازریزشگلبرگ‌هابه‌صورتکوزه‌ایشکلدرانتهایشاخهباقی‌مانده و در هنگام رسیدن به رنگ قرمز تغییر رنگ می‎دهد. پس از اتمام دوره ی گلدهی رشد رویشی گیاه برای تولید ساقه برای سال بعد ادامه می یابد. خصوصیات کروموزومی : رزها عموما دارای سطح پلوئیدیn2 تاn8 هستند و اغلب رزهای وحشی دیپلوئید(2n=2x=14)می‌باشند، درصورتی‌که بیشتر رقم‌های تجاری رز تتراپلوئید (2n=4x=28) هستند. سطوح دیگر پلوئیدی مانند پنتاپلوئید و هگزاپلوئید هم در جنس رز یافت شده اند. اما در مورد گل محمدی گفته شده که تعداد کروموزوم‌های پایه 7 عدد(2n=4x=28)می‌باشد (Rout et al.,1999) منشاء پیدایش، تاریخچه و پراکنش گل‌محمدی جنسRosaمتعلق به خانواده گلسرخیان وزیرخانوادهRosoideaeدارای بیش از 200 گونه و 18000 رقم یکی از معروف‌ترین گیاهان زینتی است.اکثر گونه‌های رز به‌صورت درختچه هستند و برگ‌های پایا و خزان کننده دارند و معمولاً در نواحی معتدل نیمکره شمالی پراکنده‌شده‌اند. یکی از قدیمی‌ترین گیاهان خانواده رزاسه گل‌محمدی است که استفاده از آن به سال‌های دور برمی‌گردد. گل‌محمدی در ابتدا به‌صورت وحشی بوده و هنوز هم به‌صورت خودرو در قفقاز، سوریه، مراکش و اسپانیا رشد می‌کند. به نظر می‌رسد که گل‌محمدی نوعی دورگه حاصل از گونه‌هایR. gallicaو R. caninaباشد. ولی در پژوهشی که در سال 2000 میلادی در ژاپن انجام پذیرفت، سه گونهR. moschataوR. gallicaوR.fedschenkoana ‌به‌عنوان والدین گل‌محمدی شناخته شدند با این که منشأ این گیاه هنوز به وضوح روشن نشده است اما اکثرا محققان مبدا آن را کشورهای بلغارستان، ایران، ترکیه و هند می‌دانند. درمجموع به نظر می‌رسد که گل‌محمدی نیز مانند سایر گونه‌های رز از خاورمیانه به کشورهای اروپایی برده شده است. با توجه به همین موضوع از آنجا که گل محمدی اولین بار از دمشق به کشورهای اروپایی معرفی شد، آن را رز دمشقی نام گذاری کردند.البته همواره باید به این نکته توجه نمود که داشتن پسوند یک منطقه در نام های گیاه شناسی به معنی خواستگاه گیاه مورد نظر نبوده و بعضا حاکی از اولین منطقه شناسایی یا جمع آوری گیاه توسط گیاه شناس را بازگو می کنند همان طوری که درخت هلو با نام علمیRosa persicaشناخته شده اما منشا آن کشور چین میباشد.در پژوهش های که به بررسی تنوع ژنتیکی گل محمدی پرداخته اند اثبات شده که گل محمدی دارای یک مرکز پیدایش اولیه (به احتمال زیاد ایران) بوده است که از آنجا به سایر نقاط (ترکیه و بلغارستان) منتقل شده است. گل محمدی به دو دسته ی قدیمی و جدید تقسیم بندی می شود: الف) گل محمدی قدیمی بهار (این گروه از گل محمدی، دارای ویژگی های مورفولوژیکی و ظاهری می باشد که در بالا ذکر شد. دارای گلهای صورتی رنگ نیمه پرپر میباشد. اینگروهدرواقعبخشعمدهایازمزارعگلمحمدیجهانبهخصوصدرایرانراشاملمیشودوهمانگلمحمدیمعروفاستکهتوسطکشاورزانمورد کشت و کار قرار می گیرد. ب) گل محمدی جدید (پاییزه) : این دسته از گل محمدی به فرم درختچه ای گسترده و به ارتفاعی در حدود 1.5 متر و عرض 1.2 متر رشد می کنند. گلها به رنگ قرمز صورتی هستند و حالت خوشه ای باز دارند که قطر گل ها در برخی موارد تا 9 سانتی متر هم می رسد. این گروه بیشتر خواستار مناطق با آفتاب زیاد و گرم هستند.زمان گلدهی این واریته ها بیشتر در اواخر تابستان و پاییز است بدین جهت گل محمدی پاییزه خوانده می شوند. تاریخچه ی گل محمدی در ایران و جهان پیدایش گل رز از 30 میلیون سال پیش با توجه به سنگواره ها به اثبات رسیده است، همچنین سوابق نشان می دهد در سرزمین چین از این گل برای تزیین در حدود 600 سال قبل از میلاد استفاده می شد. گلبرگ‌های گل‌محمدی از قرن‌ها قبل مصرف خوراکی داشتند. استفاده از گل رز معطر در ایران به بیش از 2500 سال پیش بر می گردد. تاریخ نشان می دهد که در باغهای ساسانی از رزهای معطر استفاده می شده است و برای درمان بیماری ها گلبرگهای این گلها را در چربی ها قرار داده و اسانس ان را استخراج و استفاده می کردند. در ادبیات ایران نیز گل سرخ جایگاه خاصی دارد. در کتاب بوندهشن (دایره المعارف زرتشتی) از گل سرخ و نسترن با احترام یاد شده است. بوعلی سینا، دانشمند ایرانی در قرن چهارم هجری، از این گیاه گلاب استخراج کرده و مورداستفاده دارویی قرار داده است. در قرون‌وسطی از عصاره به‌دست‌آمده از این گیاه در درمان افسردگی استفاده می‌شده است. استخراج گلاب از قرن‌ها پیش در ایران صورت می‌گرفته است که در قرن چهاردهم از ایران به قسمت‌های از امپراتوری عثمانی و آسیای صغیر گسترش یافته است. به گزارش تاریخ‌نگاران گلاب یکی از اقلام تجاری ایران بوده که به کشورهای چین و هند صادر می‌شده است. ابن خلدون در کتاب العبره خود اشاره می‌کند که حکومت عراق آن زمان از شهرهای مختلف ایران اقلامی را به عنوان خراج دریافت میکرده که یکی از این اقلام که توسط شهر شیراز داده میشده است 30000 شیشه گلاب بوده است و با توجه به این مستندات تاریخی میتوان گفت که ازاوایلقرندهممیلادیصنایعمربوطبهفراوری گل‌محمدی در ایران و به‌خصوص در شیراز دایر بوده اند. در مورد تاریخچه تولید روغن گل محمدی(اسانس) نیز کشور ایران به عنوان اولین کشور تولید کننده روغن یا همان اسانس گل محمدی شناخته شده است . به گفته این محققین سابقه تاریخی تولید روغن گل محمدی در ایران به قرن هفتم میلادی بر می‌گردد. انواع ژنوتیپ های موجود درایران با توجه به مدارک و شواهد موجود و تحقیقاتی که در چند سال گذشته انجام شده است، تقریبا مشخص شده که ایران و یا به طور کلی منطقه ی خاورمیانه منشا پراکنش گل محمدی می باشد. در بیشتر مناطق ایران به ویژه مناطق کوهستانی (غرب کشور) گل محمدی به صورت خودرو و وحشی وجود دارد. هم چنین در دامنه های جنوبی رشته کوه البرز، کوهپایه های مرکزی فلات ایران و قسمت زیادی از استانهای خراسان، سمنان، گلستان، یزد، کرمان و چهارمحال و بختیاری با توجه به مساعد بودن شرایط برای رشد گل محمدی، این گل به صورت وحشی و یا به صورت کشت و کار زیاد وجود دارد. در ایران انواع گوناگونی از نسترن وحشی یا سگ گل وجود دارد که بیشتر در نواحی مرتفع به صورت خودرو وجود دارند. از بین نسترن ها ، برخی مانند نسترن شیراز و گل محمدی دارای عطر بیشتری هستند و عموما کشت می شوند و در صنایع گلاب گیری کاربرد دارند. تعداد زیادی از این نسترن ها به صورت دو رگ وجود دارند. گل محمدی که در مناطق چالوس، کندوان و سمیرم اصفهان به صورت خودرو می روید دارای 5 گلبرگ است. نوعی گل محمدی در ایران وجود دارد که به گل محمدی صد پر یا لندنی معروف است بیشتر تزئینی است. از نظر ظاهری به گل محمدی کاشان شباهت زیادی دارد ولی سطح پلوئیدی بالاتری دارد. تعداد گلبرگ های این رقم 140 تا 160 عدد به رنگ صورتی هستند که از نظر عطر نیز به گل محمدی کاشان شباهت دارد. در گل محمدی کاشان، تبریز، لواسانات و کازرون بر روی ساقه خارهای متعددی وجود دارد که ساقه های جوان تر تعداد بیشتری خار دارند. در گل محمدی سمیرم و میمند ساقه ها تقریبا بدون خار هستند. عمر بوته های گل محمدی معمولا 40 تا 50 سال می باشد. اما عمر اقتصادی آن در حدود 25 سال است. بیش از 40 ژنوتیپ گل محمدی در ایران شناسایی شده است که اغلب به نام منطقه و استانی که در آن کشت می شوند شناسایی و معرفی شده اند. ازاینبینژنوتیپهایآذربایجان،اصفهان (کاشان)،خراسان،فارسوتهران(لواسانات) شهرتبیشتریداشتهوبیشترمورداستفادهقرارمیگیرند. باتوجهبهپژوهشیکهبهمنظوربررسیژنتیکیگلمحمدیانجامشد،میزانتنوعدربینگلمحمدیموجوددر هر استان بسیار بیشتر از تفاوت بین استانی می باشد. تحقیقات زیادی در جهت شناسایی خصوصیات مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها انجام شده است که نشان می دهد با توجه به شباهت زیاد ژنتیکی و ظاهری، برخی تفاوت ها در ظاهر گیاه ، تعداد گلبرگها، عملکرد اسانس، مقاومت به بیماری ها و زمان گلدهی وجود دارد. در زیر به طور خلاصه برخی از ویژگی ها و تفاوت ها بین این ژنوتیپ ها ذکر می شوند. مناطق عمده ی تولید گل محمدی در ایران کاشان شهرستان کاشان در بخش میانی ایران و در کنار کیور مرکزی ایران واقع شده است. در کاشان دو اقلیم متفاوت وجود دارد، یکی اقلیم کوهپایه ای با تابستان های معتدل و خشک و زمستان های سرد و دیگری اقلیمدشتمیباشدکهباتابستانهایگرموخشکوزمستانهایمعتدلودارایاقلیمیبیابانیاست. میانگینسالانهیبارندگیدراینمنطقه 130 میلیمترومیانگیندمایسالانه 19.3 درجهی سانتی گراد می باشد. رویشگاه های گل محمدی در کاشان به طور عمده در بخشهای غربی و جنوب کاشان متمرکز هستند که طول جغرافیایی 51 درجه ی شرقی و عرض جغرافیایی 33 درجه ی شمالی را شامل می شوند. با توجه به مناسب بودن شرایط آب و هوایی این منطقه بیشتر کشاورزان به کشت گل محمدی می پردازند. تقریبا بیشتر روستاهای که در این منطقه به کشت گل محمدی می پردازند کوهستانی و کوهپایه ای بوده و تا ارتفاع 3500 متری از سطح دریا هم مزارع گل محمدی گسترده اند. کاشت گل محمدی در حاشیه ی کویر به علت تغییر ارتفاع و سردی هوا در شب به خصوص زمستان میزان اسانس را کاهش داده ولی هرچند از نظر عملکرد مناسب بوده است. لازم به ذکر است که با افزایش ارتفاع و کم شدن دما تبخیر و تعرق از سطح گلبرگ کاهش می یابد که می تواند یک علت در افزایش اسانس این مناطق باشد، اگرچه خشک کردن فیزیکی گلبرگ در مناطق کوهستانی به همین دلیل دیر تر از مناطق دشت امکان پذیر است. با توجه به توقع کم گل محمدی و سازگاری این گیاه در برابر عوامل نامساعد محیطی می توان آن را در مناطق حاشیه ای کویری کشت کرد ولی تاثیر سوء اثرات محیطی مانند بادها را بایستی در نظر گرفت. سابقه ی کشت: از گذشته های دور گل محمدی در کاشان به ویژه قمصر کاشته می شده است که از تاریخچه ی آن اطلاع دقیقی در دسترس نیست. اما کاشت گل محمدی به طور گسترده از صد و پنجاه سال پیش شروع شده و ادامه یافته است. صنعت گلاب گیری از دیرباز در کاشان رونق داشته و تا کنون نیز ادامه دارد که نقش مهمی در فرآوری گل محمدی در کشور را ایفا می کند. در گلپایگان و نطنز هم گل محمدی به ترتیب در سطح 5 و 3 هکتارکشتوکارمیشود. ازکوددامی 15 تندرهکتاردرهردوسالاستفادهمیشودوزمانبرداشتهمازاردیبهشتتااوایلتیرانجاممیشود. البتهگلبرگهایتولید شده در نطنز به کاشان منتقل می شوند. هردوتاسهسالیکهرسنیمهکفبروهر 4 تا 6 سالیکباریکهرسکفبرکاملبهمنظوربازجوانسازیبوتههاانجاممیشود. استان فارس: از جمله مناطق مهم تولید گل محمدی در استان فارس می توان منطقه ی داراب با داشتن 1680 هکتار گل محمدی ومنطقهیفیروزآباد 460 هکتارگلمحمدیرانامبرد. زمانکاشتازابتدایاسفندماهتااواسطفروردینمیباشد. اکثراازپاجوشاستفادهشدهدرگودالهایبهعمق 30 تا 50 سانتیمتروبهصورتجویوپشتهبافواصل 2 در 4 مترکشتمیشوند. اطرافبوتههارا هرساله پاکنی کرده و در صورت امکان تردد بین ردیف ها بین بوته ها را شخم می زنند و در بهمن ماه هرس زمستانه و در خرداد پس از برداشت گل هرس سبز انجام می شود. در این مناطق با توجه به مرتفع بودن می توان گل محمدی را به صورت دیم کشت کرد. میزان و نوع کود کاربردی: بیشتر کشاورزان در ابتدای کاشت نهال گل محمدی حدود 5 تن کود دامی را به زمین اضافه می کنند. از کود شیمیایی به میزان کمتر و هر چندسال یکبار به میزان 100 تا 150 کیلوگرم از کودهای فسفات آمونیوم استفاده می کنند. زمان برداشت: از ابتدای اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه بوته های گل محمدی در این مناطق گل می دهند. کرمان یکی از استان های با سطح کشت تقریبا زیاد در کشور است که بیشتر در برد سیر، بافت، سیرجان، کرمان، بم و زرند گل محمدی در مزارع وسیعی گسترش یافته است. با توجه به اطلاعاتی که در چند سال گذشته جمع آوری شده است سطح کشت گل محمدی در کرمان حدود 1630 هکتار می باشد. کشت در اواخر زمستان و اوایل بهار انجام می شود که عمدتا به صورت کرتی و جوی و پشته ای با فواصل 2 در 2 انجام می شود. میزان و نوع کود کاربردی :عمدتا 15 تن کود دامی پوسیده در هر هکتار استفاده می شود و گاها از 100 کیلوگرم کود اوره و 250 کیلوگرم فسفات در هر هکتار استفاده می شود. نکته ی جالب توجه این است که در برخی باغات گل محمدی از تفاله های گل برگ به دست آمده پس از گلاب گیری به جای کود دامی استفاده می کنند که نتایج مثبتی را در پی دارد و همچنین می تواند یک گام مهم در تولید ارگانیک گل محمدی باشد. برداشت :شروع برداشت در کرمان از اردیبهشت ماه شروع می شود و تا نیمه ی تیرماه انجام می گیرد که در اوایل صبح و به صورت دستی انجام می شود. برخی کشاورزان یک ماه قبل از شروع برداشت گل محمدی آبیاری را متوقف می کنند تا میزان اسانس کاهش نیابد. یکی از مشکلات مهم این مناطق وزش بادهای سوزان است که تاثیر منفی بر رشد و درصد اسانس گل محمدی دارد. همچنین نبود صنایع مدرن گلاب گیری در این نواحی مشکلاتی را برای کشاورزان پیش می اورد. استان آذربایجان شرقی : مراکز عمده تولید در این استان عبارت اند از اسکو، آذر شهر، شبستر ، تبریز و میانه هستند که تقریبا در حدود 700 هکتار باغات گل محمدی را شامل می شوند. معمولا قبل از کاشت نهال ها ، آنها را از ارتفاع 30سانتی متری سر برداری می کنند و در ردیف های دوتایی به فاصله ی 50 سانتی متر کشت می شوند. استان مرکزی: در دلیجان، تالهر، آبجیک و هستیجان و چند نواحی دیگر گل محمدی کشت می شود. در این مناطق کشت گل محمدی در بهار و پاییز کشت می شود . در هنگام پاییز پس از خزان گیاه، پا جوشهای ریشه دار شده از بوته ی اصلی را جدا کرده و در گودال های با عمق نیم متر در فواصل 2 در 4 متر به صورت جوی و پشته کاشته می شوند. معمولا پس از کاشت از 10 سانتی متری زمین نهال را قطع می کنند و پس از گذشت 5 تا 6 سال کف بری انجام می شود. استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی : به ترتیب در مشهد، چناران، تربیت حیدریه و کاشمر بیشترین سطح زیر کشت گل محمدی وجود دارد. در این استان ها با سه روش جداسازی، پاجوش و قلمه پیوند گل محمدی را تکثیر می کنند. بیشتر پاجوش ها را در گودالهای به عمق 40 سانتی متر و طول و عرض 40 سانتی متر کاشت می کنند. نیمی از کود شیمیایی کاملNPKبا نسبت 150.100.80، در دو نوبت در پایان پاییز ونیمه ی دیگر را در ایام بهار به صورت سرک به زمین می دهند. زمان برداشت:برداشت گل در این نواحی از نیمه ی اول خرداد شروع شده و تا اوایل تیر انجام می شود. در استان آذربایجان غربی در شهرهای ارومیه، خوی و سلماس گل محمدی کشت می شود. برداشت از اوایل خرداد تا نیمه ی نخست تیر انجام می گیرد. دراستانهمدانشهرستانهایهمدان،ملایر،نهاوندواسداباددرکشتگلمحمدیپیشروهستند. برداشتازاوایلخردادتااواسطخردادانجاممیشود. دراستانهایسمناندرنواحی،دامغان،سمنانوشاهرودگلمحمدیکاشتهمیشودکهباتوجهبهمنطقه برداشت از اواخر فروردین تا اواسط خرداد متفاوت است. در استان گلستان نیز باغ‌های گل‌محمدی درگرگان،مینودشت،بندرگزوکردکویوجوددارند. زمانکاشتپاجوش‌هادراسفندماهاستکهبه‌صورتکرتیانجام‌شدهوفواصلبینردیف‌ها 3 تا 4 متروفواصلبینبوته‌ها 1.5 تا 3 متر هست که در گودال‌های به قطر 50 و عمق 40 سانتی‌متر کشت می‌شوند. برداشت گل‌ها از نیمه‌ی اردیبهشت و پایان نیمه خردادماه انجام می‌شود بررسی تنوع ژنتیکی و مورفولوژیکی بین ژنوتیپ های موجود در ایران پژوهشگران زیادی به‌منظور بررسی تنوع موجود بین ژنوتیپ های گل‌محمدی موجود در استان‌های مختلف کشور تاکنونکارکرده‌اند. همچنین سازمان تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در این خصوص تلاش‌های زیادی را انجام داده است. ولی با توجه به انتقال پایه‌های گل‌محمدی از رویشگاه‌های اصلی به سایر نقاط برای کشت، بین ژنوتیپ های موجود در هر منطقه تلاقی ایجادشده و درنتیجه نمونه‌های جمع اوری شده در هر منطقه را به‌عنوان ژنوتیپ همان منطقه ذکر کرده‌اند. با استفاده از مارکرهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی توانسته‌اند تا حدود زیادی شباهات و تفاوت‌های بین این ژنوتیپ های جمع‌آوری‌شده در نواحی مختلف را شناسایی کرده و طبقه‌بندی کنند. به استناد این مدارک می‌توان گفت که استان کرمان علیرغم داشتن دومین سطح زیر کشت گل‌محمدی در ایران، سابقه‌ی طولانی در کشت گل‌محمدی نداشته و پایه‌های کاشته شده دران از استان‌های مجاور گرفته‌شده‌اند. با بررسی‌های مولکولی و مورفولوژیکی معلوم شد که بیشتر ژنوتیپ های استان‌های اصفهان، کرمان و فارس از یک خاستگاه منشأگرفته‌اند و کاملاً به هم نزدیک هستند. ژنوتیپ های ارزیابی‌شده از استان خراسان رضوی در یک گروه مستقل طبقه‌بندی شدند که تعداد خارهای کمتری رادارند. همچنین ژنوتیپ گرفته‌شده از استان تهران نیز متفاوت بوده و ازنظر داشتن عملکرد بالا و پاکوتاه بودن بوته‌ها دارای ارزش است. همچنین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از استان آذربایجان شرقی با توجه به فاصله‌ی جغرافیایی و خصوصیات مورفولوژیکی متفاوت در یک گروه جدا طبقه‌بندی کردند. انتخاب محل مناسب کشت گل محمدی ارتفاع از سطح دریا اکثر مزارع گل محمدی کشور ایران در ارتفاعات 1900 متر از سطح دریا و یا بالاتر قرار گرفته‎اند. از بهترین اسانس‌هایتولیدشده گل محمدی می‌توان به اسانس تولیدشده در منطقه لاله‌زار کرمان اشاره نمود که در ارتفاع 3000 متری از سطح دریا واقع شده است. به‌هرحالمی‌توان گل محمدی را در ارتفاعات پایین‌تر نیز کشت نمود به شرطی که سایر شرایط محیطی مانند دما، شدت نور، رطوبت نسبی و ... نیز فراهم باشد. به‌صورت کلی اقلیم مناسب کشت گل محمدی یک اقلیم ملایم با آب‌وهوای معتدل است. دما تقریباً بیشتر فرایندها‌ی فیزیولوژیکی گیاهان تحت تأثیر دمای محیط قرار داشته و این عامل تعیین کننده طول فصل رشد مناطق مختلف جغرافیایی است. تمام گیاهان در دامنه دمایی بین 5 تا 40 درجه فعالیت می‌کنند. در واقع این دما به عنوان دمای بحرانی شناخته شده و دمای بهینه رشد در گونه‌های مختلف گیاهی بین این دو دما در نظر گرفته می‌شود. در رشد و نمو گیاهان خانواده رزاسه مانند گل محمدی نیز دمای هوا به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل محیطی مطرح بوده و در کشت و کار این گیاهان از اهمیت زیادی برخوردار است. دمای مناسب در کشت و کار این گیاهان در طول روز 2 تا 30 درجه و در طول شب دمای بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود. در گل محمدی چنان چه دمای شب در طی زمانی که گیاه وارد فاز گلدهی می‌شود به کمتر از 10 تا 12 درجه سانتی‌گراد برسد تولید اسانس به‌صورت قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد؛ اما دمای پایین در طی رشد رویشی و قبل از گلدهی گیاه باعث افزایش کیفیت و کمیت اسانس تولیدی خواهد شد. به‌هرحال محدوده دمایی مناسب پرورش اکثر گیاهان خانواده رزاسه 19 تا 27 درجه بیان شده است. دمای هوای بین 5 تا 15 درجه در طی فصل رشد و قبل از گلدهی گیاه گل محمدی باعث تولید گل‌های بزرگ‌تر و با میزان اسانس بیشتر خواهد شد. به علاوه این محقق بیان می‌کند که در طول مدت‌زمان گلدهی گل محمدی دمای کمتر از 10 تا 12 درجه از گلدهی جلوگیری کرده در صورتی که دمای 20 درجه باعث افزایش تولید اسانس این گل می‌گردد. گلدهی در این گیاه وابستگی مستقیم به تولید جوانه‌های جانبی داشته که بعدها به گل تبدیل می‌شوند. دما هم چنین بر میزان تولید این جوانه‌ها و تبدیل آن‌ها به جوانه‌های زایشی مؤثر است. مقدار دما در طی مدت‌زمان تولید جوانه‌های جانبی بر روی رشد بعدی این جوانه‌هاتأثیر مستقیم دارد. هنگامی‌که دما از 24 درجه بالاتر میرد طول ساقه و تعداد گل‌های تولیدی به صورت قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت. در دمای پایینبه علت کاهش سرعت رشد گیاه میزان کربوهیدرات‌های موجود افزایش می‌یابد. مشاهده شد که ظرفیت فتوسنتزی و میزان تولید بافت‌های مختلف در گیاهان پرورش‌ یافته در دمای 20 درجه روز و 15 درجه شب به‌صورت معنی‌داری افزایش پیدا می‌کند. درسال‌هایی با بهار گرم‌تر گلدهی زودتر اتفاق افتاده و در بهار خنک گلدهی به تأخیرمی‌افتد. در شرایط آب‌وهوای خنک همین‌گونه که گفته شد عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی به مراتب بالا خواهد رفت. شدت نور و طول روز طول روز تابعی از عرض جغرافیایی و موقعیت تابش خورشید است. در بسیاری از گیاهان طول روز و شب بر فعالیت‌های حیاتی تأثیر مستقیم دارد. اگرچه در مورد گل‌سرخیان طول روز تأثیری در زمان گلدهی ندارد اما بر فعالیت‌هایی که به‌صورت مستقیم با عملکرد گیاه در ارتباط هستند مانند تعداد جوانه‌های جانبی، سرعت و نرخ سقط گل، تشکیل شاخه‌های جدید، سرعت رشد و امثال آن‌هاتأثیرگذار است. گزارش متعددی تأثیر طول روز بر گلدهی گل محمدی را موردبررسی قرار داده‌اند. در این مطالعات تأثیر متقابل دما و نور بر گلدهی گل محمدی مورد بررسی قرار رفته است. به‌عنوان مثال شدت نور پاییندر دمای پایین و رطوبت نسبی 88% باعث افزایش عملکرد گل، افزایش کیفیت و کمیت ترکیبات مونوترپن اسانس گل محمدی شده است. شدت نور بالا و دمای پایین باعث افزایش کربوهیدرات‌هایذخیره‌ای در برگ‌ها شدهو می‌تواند به علت بازخورد منفی باعث کاهش ظرفیت فتوسنتزی گیاه شود. از طرفی شدت نور کم نیز در گونه‌های دیگر خانواده گل‌سرخیان باعث کاهش شدت رنگ گلبرگ‌ها شده است. کیفیت نور نیز مورد مطالعه قرار گرفته و مشخص شده است که تأثیر مستقیم بر افزایش شاخه‌های تولیدی دارد. نسبت بالای نور قرمز به مادون قرمز باعث تسریع تولید جوانه‌های جدید شده درصورتی‌که نسبت پایین آن باعث جلوگیری از تولید آن‌ها شده رطوبت نسبی هوا یکی از موارد مهمی که در کیفیت و کمیت محصول تولیدی گل محمدی تأثیر مستقیم دارد رطوبت نسبی است. بر اساس آزمایش‌های انجام‌گرفته مناسب‌ترین میزان رطوبت نسبی در زمان رشد رویشی گیاه 70 درصدو در زمان شروع گلدهی و شکوفایی گل‌ها 60 درصدبه‌دست‌آمده است. شرایط خاک و تأثیر آن بر رشد گیاه رشد گیاهان تابعی از شرایط فیزیکو شیمیایی خاک بوده و انتخاب خاک مناسب تضمین‌کننده عملکرد بهینه است. مناسب‌ترین خاک برای کشت و کار گل محمدی خاک لومی عمیق و دارایPHبین 6 تا 5/7 است. خاک های اسیدی باعث کاهش رشد و درنتیجه کاهش عملکرد گل محمدی می‌گردد. از طرفی در سال 2003 بریچت گزارش کرد که گل‌سرخ یان به‌صورت کلی به شرایط آهکی خاک نیز حساس هستند و در این‌گونه خاک‌ها نیز نباید کشت شوند. از کشت گل محمدی در خاک آهکی به‌ خصوص هنگامی‌که شرایط آب نیز قلیایی باشد باید خودداری نمود. گل محمدی شرایط غرق آب را نمی‌پسندد و نباید در خاک‌های رسی کشت شود اما در مناطقی که میزان بارندگی بسیار پایین است خاک شنی نیز نامناسب بوده و باید از ترکیب مناسب خاک که توانایی حفظ آب را دارد استفاده نمود. درخاک‌های سنگین بیماری‌های ریشه توسعه یافته و مشکل کمبود مواد غذایی پیش خواهد آمد.از موارد بسیار مهم در بحث کیفیت خاک می‌تواند به شوری اشاره کرد. هرچند در مورد میزان مقاومت گل محمدی به شوری خاک مطالعات زیادی انجام نگرفته است اما به نظر می‌رسد این گیاه میزان شوری تا پنج دسی زیمنس بر متر را تحمل کند. علاوه بر موارد گفته شده میزان عناصر سنگین موجود در خاک مانند سرب، کادمیوم و امثال آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مثلاً با افزودن کودهای فسفری مقداری کادمیوم نیز به‌طور ناخواسته و به‌صورت ناخالصی موجود در این کودها به خاک افزوده می‌گردد. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که فلزات سنگین در اسانس تولیدی دیده نشده اما این عناصر باعث کاهش رشد گیاه می‌شوند. از طرفی چنانچه هدف استفاده خوراکی از گلبرگ‌های گل محمدی باشد به‌ هیچ‌وجه نباید در این‌گونه خاک‌ها کشت شوند. کود دهی تکامل گل‌های گل محمدی و به دست آوردن محصول با کیفیت بالا درگرو تغذیه متعادل گیاه است.گیاه گل محمدی جهت تولید محصول مناسب نیازمند تغذیه کامل تمام عناصر غذایی است. در کشور بلغارستان در هر هکتار گلستان گل محمدی 64 کیلوگرم نیتروژن، 7/8 کیلوگرم فسفر و 36 کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سالانه مصرف می‌شود که در این شرایط تغذیه‌ای میزان ذخیره‌شده این عناصر در گل‌های مورد آزمایش به ترتیب 3، 34/0 و 1 درصد بیان شد. میزان عملکرد گل و اسانس تولیدی در گل محمدی با سطوح این سه عنصر در برگ‌ها و جوانه‌های تولیدی در طول مدت‌زمان تکامل جوانه‌ها ارتباط مستقیم دارد. مقدار این عناصر از مرحله تکامل جوانه تا مرحله گلدهی به ترتیب 35، 67 و 25 درصد کاهش پیدا می‌کند. مقدار مناسب نیتروژن نیتراتی، نیتروژن آمونیومی، فسفر و پتاسیم خاک در مزارع تولید گل محمدی به ترتیب 180-35، 20-صفر، 50-5 و 300-50 میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است. برای تولید محصول مناسب و مخصوصاً در خاک‌های آهکی در هر هکتار 200 کیلوگرم نیتروژن به‌صورت تقسیطی و در دو نوبت و با فاصله 15 تا 20 روز اضافه می‌شود.درمزارع گل محمدی هند در هنگام کاشت 100 تا 125 کیلوگرم در هکتار کود کامل حاوی 18، 32 و 16 درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم با خاک گودال مخلوط می‌کنند و تا سال سوم هرساله مقادیر 160 تا 200 کیلوگرم نیتروژن، 60 تا 90 کیلوگرم فسفر و 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار پتاسیم به خاک افزوده می‌گردد؛ اما نکتهقابل‌توجه این است که تمام این عناصر به‌صورت تقسیطی و در طی چند نوبت باید با خاک مخلوط گردند. در تحقیقی که در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد مقدار مناسب نیتروژن مصرفی در هکتار در حدود 30 تا 60 کیلوگرم در هکتار بیان شد. به گفته این محققان بسته به هدف تولید گل محمدی می‌تواند این مقادیر متفاوت باشد به‌گونه‌ای که چنانچه هدف تولید گل‌درشت‌تر است می‌تواند از 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن استفاده نمود اما درصورتی‌که هدف استحصال گلاب است می‌تواند از مقادیر کمتر تا 30 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. در این تحقیق میزان توصیه‌شده نیتروژن 30 کیلوگرم در هکتار به‌صورت نیترات آمونیوم و 30 تا 60 کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سولفات پتاسیم بیان شد.. درهرصورت باید به تأثیر منفی افزایش پتاسیم خاک برجذب سایر عناصر نیز توجه ویژه نمود. به‌صورت کلی میزان مورداستفاده پتاسیم و فسفر در مزارع گل محمدی به ترتیب 20 تا 50 کیلوگرم و 50 تا 90 کیلوگرمبیان‌شده است. در کنار عناصر پرمصرفی مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر باید عناصر کم‌مصرف را نیز مورد توجه قرار داد زیرا این عناصر نیز در فرایندهای مختلف گیاهان نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کنند. مقدار مناسب این عناصر در خاک مزارع گل محمدی به ترتیب: بور 05/0 تا 5/0، آهن 3/0 تا 3، منگنز 2/0 تا 3، روی 30/0 تا 3، مس 001/0 تا 5/0 و مولیبدن01/0 تا 1/0 میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است. استفاده مناسب از عناصر کم‌مصرف در موارد متعددی باعث بالا رفتن مقاومت گل محمدی به شرایط نامساعد محیطی شده است. هرچند که اطلاعات ذکرشده در بالا می‌تواند تا حد زیادی مثمر ثمر باشد اما باید قبل از هرگونه پیشنهادی مبنی بر توصیه برنامه‌های کود دهی مزارع گل محمدی آزمایش‌های تجزیه عناصر خاک و اندام‌های گیاهی انجام‌شده و بر اساس آن توصیه‌های کود دهی مزارع انجام پذیرد. کود دامی شاید کمتر موردی در اصلاح شرایط فیزیکی و میکروبی خاک به‌اندازه استفاده از کودهای دامی حیاتی باشد این کودها باعث افزایشظرفیت نگه‌داری آب، متعادل کردنPHخاک، جلوگیری از فشرده شدن بیش‌ازحد آن و افزایش قابلیت نگهداری عناصر غذایی و در اختیار قرار دادن این عناصر در دسترس ریشه گیاهان می‌شوند.به‌طورمعمول در کشت‌های سنتی گل محمدی در ایران در ماه اسفند در حدود 10 تن کود دامی را با خاک مزرعه گل محمدی مخلوط می‌کنند. در کشور هندوستان توصیه‌شده است که در سال اول در حدود 18 تا 20 تن کود دامی با خاک مزرعه مخلوط شود. در پژوهشی که در کاشان انجام شد بین مزارعی که از کود دامی استفاده‌شدهبود و مزارعی که از این کود استفاده‌نشده بود اختلاف چشمگیری مشاهده شد و در مزارعی که هرساله از 20 تن کود دامی استفاده شده بود میزان تولید گل به‌مراتب بالاتر بود . در اینجا باید به این نکته توجه نمود که کود دامی استفاده‌شده باید کاملاً پوسیده و عاری از هرگونه تخم حشرات و بذر علف‌های هرز باشد در غیر این صورت مشکل مبارزه با علف‌های هرز پیش خواهد آمد. آبیاری گل محمدی را به‌عنوان یکی از گیاهان مقاوم به شرایط کم‌آبیمی‌شناسند. در کشت‌های سنتی فاصله بین دو آبیاری 7 تا 20 روز متغیر است. کارشناسان توصیه می‌کنند که در دو سال اول استقرار گیاهان هر 12 تا 15 روز یک‌بار آبیاری انجام گیرد و پس‌ازآن در سال سوم می‌تواند تعداد آبیاری را کاهش داد. اولین آبیاری ازاسفند شروع‌شده و تا اواسط فصل پاییز ادامه پیدا می‌کند. حساس‌ترین مرحله گل محمدی در برابر کم‌آبی در طول زمان گلدهی آن‌ها است که در طول این مدت باید دوره آبیاری کاهش یابد و حداقل استرس آبی در این مرحله به وجود آید. استرس آبیدر این مرحله باعث کاهش اندازه گل‌های تولیدیو افت شدید کیفیت محصول خواهد شد. در تحقیقی که در کاشان انجام گرفت مناسب‌ترین تعداد آبیاری 5 بار به دست آمد. البته در این تحقیق کمترین تعداد آبیاری موردنیاز برای دستیابی به کیفیت قابل‌قبولمدنظربود . به‌هرحال باید تا حد امکان تلاش نمود که از یک‌سوحداقل تنش آبی ممکن به گیاهان واردشده و از طرفی نیز از هدر رفت آب تا حد امکان کاسته شود. در تحقیقی که به‌منظور مقایسه کارایی آبیاری قطره‌ای و آبیاری غرقابی در کاشان انجام شد گیاهانی که با سیستم آبیاری قطره‌ای آبیاری شده بودند علاوه بر مصرف آب کمتر دارای راندمان تولید بالاتری بودند. در این آزمایش میزان گل تازهبرداشت‌شده در سیستم آبیاری قطرهای در حدود 1290 کیلو در هکتار و عملکرد گیاهان آبیاری شده با سیستم غرقابی حدود 780 کیلوگرم ثبت‌شده و بعلاوه میزان اسانس به دست آمده در روش آبیاری غرقابی 29 گرم در هر 100 میلی‌گرم گلاب و در گیاهان تحت آبیاری قطره‌ای 6/64 میلی‌گرم به ازای هر 100 گرم گلاب به دستآمد. در انتخاب محل کشت گل محمدی باید دقت نمود که محلی انتخاب شود که حداقل میزان بارندگی آن 350 میلی‌متر در سال باشد. البته چنانچه مزرعه گل محمدی به‌صورت آبی باشد می‌تواند در مناطق دیگر که میزان بارنگی کمتری دارند نیز اقدام به کشت گل محمدی نمود. در موردانتخاب مناطق مناسب برای مزارعی که به‌صورت دیم بوده و آبیاری در آن‌ها انجام نمی‌گیرد باید دقت بیشتری نمود. در این‌گونه موارد نباید میزان بارندگی کمتر از 350 میلی‌متر در سال باشد. آماده‌سازی خاک و کشت بوته‌ها ابتدا در پاییز زمین به‌صورت عمیق شخم زده‌شده و در حدود 8 تا 10 تن در هر هکتار کود دامی پوسیده به خاک اضافه می‌گردد. بوته‌ها را می‌تواند دو فصل کشت نمود. اولین و مهم‌ترین زمان کشت در زمستان و پس از برطرف شدن سرمای زمستانه در اسفندماه است. در پاییز نیز می‌تواند اقدام به کشت نموده و به این صورت گیاهان کشت‌شدهیک‌فصل رشد به جلو میافتند. روش کشت گل محمدی به دو صورت جوی و پشته و کرتی است که وابسته به تجهیزات مورداستفاده از هرکدام از این روش‌هامی‌توان استفاده نمود. مناسب‌ترین فاصله کشتی که در اکثر منابع دیده می‌شود فاصله چهاردر سه (فاصله بین بوته‌ها سه متر و بین ردیف‌ها چهار متر) گزارش‌شده است. انتخاب فاصله مناسب وابستگی مستقیم با نوع و شدت هرس دارد به‌گونه‌ای که در کشور هندوستان از فاصله 5/1 در 5/1 استفاده‌شده اما هر ساله بوته‌ها را هرس می‌کنند. کشت متراکم باعث بروز مشکلاتی ازجمله دشواری عبور و مرور، کاهش نورگیری بوته‌ها و سایه‌اندازی آن‌ها بر روی یکدیگر می‌شود. اندازه چاله‌های کشت وابستگی مستقیم به جنس خاک داشته به صورتی که در خاک‌های عمیق و حاصلخیز لومی از گودال‌های 5/ در 5/ می‌تواند استفاده نمود درحالی‌که در مناطقی که خاک از کیفیت پایین‌تری برخوردار است عمق و اندازه گودال 60 در 60 و بیشتر در نظر گرفته می‌شود تا در سال‌های اولیه که درختچه تولید ریشه می‌کند اجازه افزایش حجم ریشه‌ها را به گیاه داده و گیاه به‌خوبی مستقر گردد. در هنگام کشت نیز مقدار 3 تا 4 کیلو کود دامی پوسیده با 20 تا 25 گرم کود کامل مخلوط شده و گیاه در این گودال کشت می‌گردد. البته در مناطقی که درجه قلیاییت خاک بالا است میتوان از گروه خاصی از باکتری‌هایتجزیه‌کننده گوگرد و یا باکتری‌هایآزادکننده فسفر که در بازار موجود هستند نیز جهت متعادلکردنPHو جذب فسفر کمک گرفت. قبل از کشت گیاهچه ها جهت کاهش خسارت موجودات خاکزی مضر باید آن‌ها را با سموم قارچ‌کش مانند کاپتان تیمار کرده و سپس اقدام به کشت آن‌ها نمود و در نهایت خاک سطحی گودال بر روی ریشه‌ها ریخته شده و آبیاری انجام می‌شود. هرس گل محمدی گل محمدی از گونه‌های بوته‌ای گل‌سرخیان بوده که در این‌گونه‌‎ها گل‌ها بر روی شاخه‌های تشکیل‌شده در فصل جاری به وجود می‌آیند. متأسفانه در بین کشاورزان و زارعین گل محمدی یک باور غلط رواج یافته که گل محمدی احتیاج چندانی به هرس نداشته و تنها باید اقدام به حذف شاخه‌های آلوده و یا بیمار این گیاه نمود. درصورتی‌که هرس مناسب در این گیاه تضمین‌ کننده محصول خوب و باکیفیت بالا است. در گیاهانی که هرس مناسب و سالانه در مورد آن‌ها انجام می‌گیرند نفوذ نور بیشتر بوده و به این دلیل سطح فتوسنتزی این گیاهان بالا رفته و درنهایت محصولی باکیفیت بالاتر تولید می‌شود. به‌علاوه در این‌گونه مزارع امکان عبور و مرور آسان نیز وجود داشته درصورتی‌که در مزارعی که هرس در آن‌ها انجام نمی‌شود علاوه بر کاهش کیفیت محصول به علت وجود پاجوش‌های فراوان و در هم رفتن شاخه‌ها برداشت محصول مشکل‌تر شده و تردد در این مزارع بسیار مشکل می‌شود. در مورد گل سرخ این‌گونه گفته می‌شود که هر عاملی که بتواند تولید شاخه‌های جدید را افزایش دهد می‌تواند باعث افزایش تولیدمحصول شود. در این گیاه چنانچه سرشاخه‌ها قطع شوند به علت کاهش غالبیت انتهایی جوانه انتهای ساقه جوانه‌های جانبی شروع به رشد کرده و درنتیجه تعداد بیشتری جوانه تولید می‌شود. زمان انجام هرس در اقلیم‌های مختلف متفاوت بوده اما عموماً بعد از رفع خطر سرمای زمستان و قبل از بیدار شدن جوانه‌ها انجام می‌گردد. بر ساس تحقیقات انجام‌گرفته توصیه می‌شود که هرساله 15 سانتیمتر از سرشاخه‌ها حذف شوند. به این صورت در تمام شاخه‌هایی که روی آن‌ها عمل هرس انجام‌شده است تعداد زیادی جوانه تحریک‌شده و این جوانه‌ها شاخه‌های جدید را تولید می‌کنند. نتایج آزمایش‌هایانجام‌شده حاکی از آن است که استفاده از این هرس باعث افزایش عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی شده است. در گلستان‌های کشور ایران هیچ‌گونه هرسی انجام نمی‌شود و تنها هر 5 تا 6 سال یک‌بار اقدام به کف بری بوته‌هامی‌کنند. با انجام این کار عملاً گیاه تا دو تا سه سال آینده از چرخه تولید خارج می‌شود. با توجه به مطالب ذکرشده و نتایج منفی اقتصادی عدم استفاده صحیح از فنون هرس گل محمدی آشنا کردن کشاورزان با این روش هرس و آموزش آن‌ها ضرورت پیدا می‌کند. برای تربیت نهال گل محمدی نیز می‌تواند گیاه تازه کشت‌شده را در سال اول سر برداری نمود. در سال دوم دو هرس انجام می‌شود یک‌ بار در اواسط تابستان و دیگری پیش از فرارسیدن سرمای زمستانه که اولین سر برداری از ارتفاع 50 و دومین سر برداری از ارتفاع 75 سانتیمتری انجام می‌گیرد؛ و در سال‌های بعد هرساله گیاهان از ارتفاع یک متری سر برداریمی‌شوند. در آزمایشی که در موردبررسیتأثیر ارتفاع سر برداری و ارتباط آن باکیفیت اسانس تولیدی گل رز انجام شد مشخص شد که از بین سه ارتفاع سر برداری 60، 90 و 120 سانتیمتر بهترین نتایج را گیاهان سر برداری شده در ارتفاع 90 سانتیمتری نشان دادند. در این گیاهان تمام شاخص‌های کیفی اندازه‌گیری شده نسبت به دو ارتفاع دیگر بالاتر بوده و به‌عنوان بهترین ارتفاع سر برداری گزارش شد. برداشت، اسانس گیری و خشک‌کردنگلبرگ‌ها و پس از برداشت آنها از سال سوم بعد از کشت نهال برداشت گل محمدی شروع‌شده و وابسته به تراکم کشت و نحوه نگهداری گیاه تا سال نهم نیز ادامه پیدا می‌کند. البتهدرروش کشت و پرورش سنتی که در ایران رواج دارد تا سال ششم برداشت ادامه یافته و به دلیل کاهش اندازه و کیفیت محصول تولیدی اقدام به کف بر کردن بوته‌هامی‌کنند. زمان برداشت گل محمدی بسته به ژنوتیپ کشت‌شده و اقلیم‌های مختلف متفاوت است؛ اما به‌صورت کلی میتوان گفت که در یک بازه زمانی بین اوایل اردیبهشت ماه شروع و تا اواخر خردادماه به طول می‌انجامد. عملیات برداشت توسط دست انجام‌گرفته و شاید پرهزینه‌ترین بخش کشت و کار گل محمدی نیز برداشت آن است. متوسط تولید در کشور ایران کمتر از دو تن در هکتار بوده در شرایطی که متوسط تولید کشور هندوستان 5/3 تا 5/4 تن گزارش‌شده است. مواد مؤثره موجود در اسانس گل محمدی اسانس گل محمدی شامل مجموعه‌ای از ترکیبات (95ترکیب) است که در 75/94 درصد از اسانس‌های گرفته شده دیده شده‌اند و به عقیده محققین شامل: الکل‌های مونو ترپن بتا سیترونلول 26%؛ اکسیدها، اترها، آلدهیدها، ژرانیال، هیدروکربنها، ایکوسان 30% دوکوسان 14%، 1-مونودکان 7%(گل‌های به‌دست‌آمده در ایران) الکل‌های مونوترپن اسانس شامل:سیترونلول 24 تا 43%، ژرانیول 2 تا 18% و ایزومر سیس نرول به میزان 7/0 تا 18% است (گل‌های به‌دست‌آمده از ترکیه). الکل‌های اسانس شامل: سیترونلول و نرول 24%، ژرانیول 21%، لینالول 21% برآورد شده است. (گل‌های به‌دست‌آمده از هند). بر اساس تحقیقات انجام شده میزان عملکرد اسانس ارتباط زیادی با شرایط استخراج آن دارد. به گفته او اسانس های به دست آمده در فشار اتمسفر طبیعی از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و بعلاوه میزان الکل‌های موجود در گلاب بالاتر از اسانس روغنی است. مهمترین ترکیبات تولید کننده عطر گل محمدی شامل بتا داماسنون، بنتاآیونون و اکسید رز است. صرف نظر از مقدار بسیار پایین دو ترکیب بتا داماسنون، بنتاآیونون این ترکیبات به عنوان یکی از فاکتورهای کلیدی تعیین کیفیت اسانس تولید شده است. بر اساس این نتایج پیشنهاد شده است که به جای اسانس از عصاره نیمه جامد کانکریت استفاده شود. در آزمایش انجام گرفته میزان مواد مؤثره موجود در کانکریت به ترتیب: سیترونلول 7/4% ، 2-فنیل اتانول 25%، ان-نونادکان 13%، هنیکوسانین 12% و ان تریکوسانین 7% به ثبت رسیده است. از دیگر مواد موجود در اسانس می‌توان به مواد فنولی مانند اسید گالیک، فلاونوییدهایی مانند کوئرسیتین گلیکوزید(روتین، کورسیتین، میریستین، کمپفرولو آنتوسیانین هایی مانند سیانیدین و5،3-دی گلوکوزیدرا نام برد. در تحقیقی که در دانشگاه سلیمان دمیرل در سال 2002 انجام شد تأثیر زمان برداشت، مدت زمان مرحله تخمیر و استفاده از مادهtowin 20به عنوان ماده خیس‌کننده برکیفیت فراورده گل موردبررسی قرار گرفت. گل‌ها در ساعت 8 تا 10 صبح چیده شدند، زمان برداشت گل‌ها در 24 می، یک، هشت و 15 جون انتخاب شد. جهت تأثیر زمان برداشت گل‌ها فوراً پس از برداشت مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند (آزمایش یک)، در آزمایش دوم جهت بررسی مدت زمان تخمیر بر فراورده تولیدی اسانس و مواد تشکیل‌دهنده آن گل‌های برداشت شده در 24 می تحت تیمار صفر،12، 24 و 36 ساعت تخمیر قرار داده شدند. برای عمال تخمیر گل‌ها دربسته‌های دربسته ای در دمای 25 درجه قرار داده شدند. تأثیرغلظت‌های مختلف صفر، 1000، 2500 و 50000towin 20در کیفیت اسانس تولیدی موردبررسی قرار گرفت. پنج ترکیب مهم این اسانس یعنی سیترونلول، ژرانیول، نرول، لینالول و فنیل اتیل الکل توسط کروماتوگرافی گازی مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین میزان اسانس به دست آمده در گل‌های برداشت شده در 24 می به میزان 040/0درصد به دست آمد. در این آزمایش مشخص شد که با افزایش دما در برداشت‌های بعدی میزان تولید اسانس به صورت نزولی کاهش می‌یابد. با فاصله گرفتن از زمان برداشت در 24 می مقدار 3 ماده مذکور به جز سیترونلول به‌صورت نزولی کاهش یافته اما میزان سیترونلول به صورت تصاعدی افزایش پیدا کرد. مقدار لینالول نیز بدون تغییر باقی ماند. شاخص کیفیت اسانس رز یعنی میزان سیترونلول به ژرانیول با افزایش زمان از برداشت 24 می افزایش یافت. بهترین میزان ثبت شده در 30/1 تا 25/1 است. در این آزمایش بالاترین میزان این نسبت در گل‌های برداشت شده در گل‌های 8 جون به دست آمد. در این آزمایش میزان اسانس گل‌هایی که به صورت تازه و بدون انجام تخمیر اسانس گیری شده بودند بیشتر بود. با افزایش مدت زمان تخمیر میزان اسانس به صورت زیر کاهش پیدا کرد. 035/0، 030/0، 027/0 و 025/0 در زمان صفر، 12، 24 و 36 ساعت. فرایند تخمیر در میزان مواد مؤثره نیز مؤثر بود و بالاترین تغییر در مورد سیترونلول و ژرانیول مشاهده شد. با افزایش مدت زمان تخمیر میزان سیترونلول افزایش یافته و میزان ژرانیول کاهش پیدا می‌کند. در آزمایش سوم نیز تأثیر افزودن توین 20 معنی‌دار بوده و بالاترین میزان اسانس به دست آمده در تیمار 2500 میلی‌گرم در لیتر این ماده مشاهده شد. علت اصلی این موضوع تأثیر این ماده در کاهش کشش سطحی روغن‌های موجود در تریکورم ها بیان شده است. در این آزمایش توین 20 اثر سویی بر مواد موثره اسانس نداشته و می‎توان از این ماده در افزایش اسانس اسفاده نمود. درنهایت مشخص شد که دادن تخمیر کوتاه مدت برای رسیدن به میران دلخواه سیترونلول 35% ضروری بوده و بدون انجام آن میزان این ماده در حد قابل قبول نخواهد بود. آزمایش دیگری جهت بررسیتأثیرزمان برداشت در طول روز و برداشت در مراحل مختلف توسعه گلبر کیفیت اسانس و تولیدیانجام گرفت ابتدا پروسه تکامل گلبه هشت مرحله نموی تقسیم شد (شکل 1 تا 8).در هر مرحله میزان اسانس به دست آمده و مواد موجود در اسانس توسط روش گاز کروماتوگرافی مورد آنالیز قرار گرفت. داده‌های حاصل از گاز کروماتوگرافی نشان داد که مرحله برداشت بر میزان و کیفیت اسانس تولیدشدهتأثیر قابل‎توجهیداشته است به صورتی که در شکل زیر نیز مشاهده می‌شود میزان دو ماده مهم سیترونلول (1) و ژرانیول در برداشت گل‌های مرحله 3 بسیار پایین بوده اما در گل‌هایبرداشت‌شده در مرحله 5 میزان تولید این دو ماده به‌صورتقابل‌توجهی افزایش پیدا می‎کند. (شکل 1-a). به همین صورت تأثیر زمان برداشت در طول روز نیز بر کیفیت اسانس تولیدی معنی‌دار بوده و با فاصله گرفتن زمان برداشت از ساعت 10 صبح به 4 بعدازظهر مقدار تولید دو ماده مذکور به‌سرعت کاهش می‌یابد (شکل1b). شکل 1: تأثیر زمان برداشت در طول روز و مرحله تکاملی گل بر برخی مواد مؤثره گل محمدی. شکل حاصل از تجزیه اسانس توسط روش کروماتوگرافی گازی(a) اثر مرحله برداشت در مراحل 3 و 5 نمو گل و (b)تاثیر زمان برداشت در ساعات مختلف یک روز. مواد مؤثره 1، 2، 3، 4، 5 و 6 به ترتیب: سیترونلول، ژرانیول، فنیل اتیل الکل، هنیکوسانین، نونادکان و هپتادکان شکل 2: تقسیم‌بندی مراحل نموی به 8 مرحله نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که زمان برداشت و مرحله نموی گل‌ها بر تعداد ترکیبات شناخته‌شده اثر مستقیم داشته به صورتی که بالاترین تعداد مواد شناخته‌شده در مرحله 5، 6 و 7 نموی به دست آمد. شکل 3: تعداد ترکیبات شناخته‌شده توسط کروماتوگرافی گازی در (a) مراحل مختلف برداشت گل و (b) ساعات متفاوت برداشت در طول روز با توجه به نتایج به‌دست‌آمده میتوان گفت که برای تولید اسانس با کیفیت (میزان بالای اوژنول) باید گل‌ها در مرحله 5 نموی و در ساعات8 تا 10 صبح جمع‌آوری شوند. درصورتی‌که گلبرگ‌ها جهت استفاده به‌عنوان گل خشک برداشت شوند باید به این نکته توجه نمود که روش خشک‌کردن مورداستفاده در کیفیت گلبرگ‌های خشک ‌شده تأثیر مستقیم خواهد گذاشت. بر اساس گزارش‌های موجود از بین سه روش خشک‌کردن، در آفتاب، در سایه‌خشک کردن ،توسط آون ،روش خشک‌کردن گلبرگ‌ها در سایه کیفیت قابل‌قبول‌تری را نشان داده است . در مطالعه‌ای تأثیر انبارداری در دمای پایین گل محمدی مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش گل‌های برداشت شده در دمای صفر درجه سانتی‌گراد با چهار روش نگهداری در کیسه‌های پلاستیکی و نوارهای کشی،کیسه تجاریXtend، کیسه‌های هوشمند و کیسه‌های پلی‌اتیلنی به مدت 60 روز نگهداری شدند. در طول مدت نگهداری تغییرات اکسیژن و دی‌اکسید کربن موجود در بسته‎ها، کاهش وزن گل‌ها، تغییررنگگلبرگ‌هاوخواصمربوطبهاسانساندازه‌گیریشد. دراینآزمایشمشخصشدکهنوعنگهداریگل‌هاتأثیرمستقیمیبرکاهشوزنآن‌هادارد. ازبین 4 روشموردآزمایش،نگهداری در کیسه‌های پلی‌اتیلنی کمترین کاهش وزن به میزان (69/1 درصد)را از خود نشان دادند. و بالاترین کاهش وزن مشاهده‌شده نیز در کیسه‌هایXtend و به میزان 08/10 درصد مشاهده شد. میزان کاهش وزن مشاهده‌شده در چهار روش نگهداری به ترتیب 3/91،7/57، 0/80 و 3/64 درصد برای نگهداری در کیسه‌های پلاستیکی و نوارهای کشی،کیسه تجاریXtend، کیسه‌های هوشمند و کیسه‌های پلی‌اتیلنی به ثبت رسید. تأثیر این آزمایش بر ترکیبات موجود در اسانس نیز معنی‌دار بوده به صورتی که میزان بیشترین ترکیب موجود در اسانس یعنی سیترونلول پس از 10 روز در تمام روش‌های انباری به کار گرفته‌شده نسبت به شاهد افزایش پیدا کرد این در حالی بود که میزان نرول و ژرانیول نسبت به شاهد کاهش یافته و همچنین میزان نونادکان، هنیکوسیانین و ایکوسان بالاتر بود. به صورت کلی در این آزمایش مشخص شد که تا حد زیادی می‌توان توسط این روش‌ها از تلفات اسانسوکاهشوزنگل‌هاکاستودرمناطقیکهکارخانهگلاب‌گیریدردسترسنبودهویابهکارخانه‌هایموجودباحجمعظیمیازگل‌هایبرداشت‌شدهدرطیمدت‌زماناندکیمواجههستندمی‌توانازاینروش‌هاینگهداریبااستفادهنمود. گلستان هاي گل محمدي در زمين هايي بنا مي شوندكه نسبت به سرما و وزش بادهاي تند شرايط بسته اي داشته و هم چنين زمين هايي با شيب ملايم كه خسارت يخ زدگي دير هنگام فصل بهار در آن ناچيز باشد. شرايط ايده آل براي پرورش گل محمدي عبارت است از:شرايط آب و هوايي با ميانگين دماي ساليانه 12 درجه ي سانتي گراد، ميانگين بارش ساليانه 643 ميلي متر، ميانگين رطوبت ساليانه 61 درصد، ميانگين ساليانه ي روزهايآفتابي 122 روزوميانگينروزانهيآفتابگيري 7/5 ساعتميباشد. درفصلگلدهيميانگينروزانهيمدتآفتابگيريحدود 10/5-8/5 ساعت،ميانگيندمايماهيانه 20-15 درجهسانتيگراد، ميانگين بارش ماهيانه 45-30 ميلي متر و ميانگين رطوبت ماهيانه 60-50 درصد مي باشد گلستان هاي گل محمدي در زمين هايي كه داراي بافت سنگين و فاقد زه كشي مي باشند نبايد تاسيس شوند سرد و برفي بودن فصل زمستان تاثير مثبتي بر روي رشد و تعويق باز شدن جوانه هاي گل محمدي دارد. ميانگين دماي بهينه ي شب وروزدردورهيگلدهيبهترتيبحدود 10-5 و 20-15 درجهميباشد . دردمايپايينتراز 5 درجهدرشبوبالاي 20 درجهدرروزمحتوياتاسانسكاهشمييابد. در ابتداي ماه هاي بهار و پاييز بارش باران هاي منظم باعث جلوگيري از وارد شدن استرس كم آبي به گياه مي شود.در اين فصول ميانگين رطوبت 60 درصد هوا باعث تاثير مثبت بر روي تجمع اسانس هاي فرار گل دارد. مناطقي كه تفاوت دماي شب و روز در آن جا كم باشد، شبنم تشكيل نشده و ميزان اسانس هاي فرار گل كاهش مي يابد. گلدهي در باغ هاي گل محمدي حدود سه تا چهار هفته طول مي كشد اما در مناطق مرتفع مدت دوره گلدهي تا دو ماه هم مشاهده شده است. استفاده از بعضي از روش هاي تنظيم كننده ي رشد، مي تواند دوره ي گلدهي گل محمدي را تغيير دهد به طور مثالAlar، Cycocel، Etefon، دوره گلدهي را طولاني وGibberellic(GA3) اين دوره را كوتاه مي كند. به ازاي هر 100 متر ارتفاع، گلدهي دو تا سه روز با تاخير اتفاق مي افتد. افزايش ارتفاع،كاهش دما،افزايش نور و كاهش طول روز باعث بزرگي گل مي شود هم چنين نسبت اسانس هاي فرار،CitronellolوPhenyl ethyl alcohol افزايش مي يابد دماي بالا و خشكسالي در ماه هاي فصل بهار شروع گلدهي را زودتر و دوره ي گلدهي را كوتاه مي كند در حالي كه هواي سرد و مرطوب شروع گلدهي را به تاخير انداخته و فصل گلدهي را طولاني مي كند. هنگامي كه پس از چند روز هواي سرد و باراني به طور ناگهاني دماي هوا افزايش يافته و بارندگي قطع مي گردد با كاهش دوره ي فصل گلدهي، برداشت محصول نيز كاهش مي بايد. در هفته هاي ابتدايي فصل گلدهي ميزان اسانس گل هاي جمع آوري شده نسبت به گل هايي كه در هفته هاي بعدي فصل گلدهي جمع آوري شدند بيش تر است وقتي در ساعات اوليه ي روز بر روي گلبرگ هاي گل، شبنم مي نشيند از گاهش اسانس هاي فرار و از بين رفتن آن جلوگيري مي كند. گل محمدي در فصل زمستان كه فصل برگريزان است در برابر سرما بسيار مقاوم است اما در دوره ي جوانه زدن كه شروع اش از اوايل اسفند تا اوايل فروردين مي باشد نسبت به دماي پايين و يخ زدگي بسيار حساس مي باشد. گل هايي كه با پديده ي شبنم مواجه مي شوند وزن و ميزان اسانس بالايي دارند. پيام هاي روزانه ي آموزشي - پرورش گل محمدي(آبياري بهينه): گل محمدي بدون آبياري هم رشد مي كند اما در باغ هاي آبياري شده ميزان برداشت گل بيشتر است. در دوره ي گل دهي وقتي كه هوا گرم و خشك باشد آبياري باعث افزايش بازدهي و كيفيت گل مي شود آبياري، بازدهي و كيفيت گل محمدي را افزايش مي دهد. بارش بيش از حد باعث سختي در جمع آوري گل و با ايجاد ضررهاي فيزيكي بر گل ميزان اسانس گل را كاهش مي دهد. در باغ هاي گل محمدي به جاي استفاده از آبياري به روش انتشار،كه ميزان هدر دهي آب در آن بالا و راندمان پايين است بايد از روش آبياري قطره اي كه بيشترين بهره وري از آب را امكان مي سازد استفاده كرد. اگر فقط خاك ناحيه ي ريشه ي گياه آبياري شود از رشد علف هاي هرز جلوگيري مي كند. لوله هاي سيستم آبياري قطره اي نبايد در قسمت ريشه باشد بلكه بايد در موازات رد تاج گل بر روي زمين قرار گيرد. در غير اين صورت بيماري هايي كه از خاك منشاء مي گيرند افزايش يافته و باعث آسيب گياه مي شود. خاك ايده آل براي باغ هاي گل محمدي،خاك لوم- شني مي باشد.خاك لوم تركيب متوسطي از شن و سيلت و رس مي باشد. گل محمدي مخصوصا در خاك هاي لوم - شني كه ساختار عميق و آبريز دارد، حاوي مواد ارگانيك كافي باPHما بين شش تا هفت و هم چنين مقدار جزيي آهك، خيلي خوب رشد مي كند. ريشه ي گل محمدي در خاك هايي كه مقدار زيادي آب در آن جمع شود و يا سطح آب هاي زير زميني در آن بالا باشد خيلي راحت دچار بيماري شده و فاسد مي شود. در خاك هاي آهكي و قليايي براي آسان نمودن دريافت عناصر غذايي توسط ريشه ي گياهان با كمك كودهايي كهPHخاك را پايين مي آورند مانند كودهاي ارگانيك "كارا" توليدي مركز بيوتكنولوژي دكتر رستگار است و يا پودر گوگرد و اسيد هوميك ميزانPHخاك تنظيم شده در نتيجه مواد غذايي،بهتر به خورد خاك رفته و تبديل به موادي مي گردند كه گياهان بتوانند از آن ها سود ببرند. كمبود دو عنصر آهن و روي از نظر كيفيت و بازدهي بسيار مهم مي باشد. اين كمبود از خاك با استفاده از محلول پاشي سولفات آهن و سولفات روي از برگ و با استفاده از كود مايع رويشي برطرف مي گردد.كود مايع كه با ميكروالمنت ها غني شده است در دوره ي قبل از گلدهي با اسپري شدن بر روي برگ ها مورد استفاده قرار مي گيرد كود گياهي مواد ارگانيك مورد نياز خاك را تامين كرده و هم چنين به منظور اطمينان از تامين نيتروژن(ازت) در زماني كه گياهان تازه شروع به گلدهي كرده اند با خاك تركيب مي شود. در گلستان هاي گل محمدي از كوددهي زياد با كودهاي ازت دار و هم چنين از آبياري بيش از اندازه بايد اجتناب كرد. كود دامي پس از پخش شدن بر روي خاك بلافاصله بايد با خاك تركيب شود. براي تنظيم ساختار فيزيكي و بيولوژيكي خاك،در ماه هاي پاييز و بخصوص بلافاصله پس از هرس جوان سازي در بين رديف ها، استفاده از كود هاي ارگانيك مايع و جامد بسيار مفيد مي باشد. به علت مشكلات در تامين كود دامي و هم چنين به علت گران بودن آن، مي توان در مزارع همه ي انواع اضافات ارگانيك حيواني و گياهي را كاملا خرد نمود و پس از تخمير به صورت بسيار فشرده در يك جا جمع آوري كرد، بر روي آن كاه پاشيده و با يك پوشش پلاستيكي آن را پوشاند.اين تركيب پس از مدت سه تا شش ماه تبديل به كمپوست مي گردد، سپس مي توان آن را به عنوان يك ماده ي ارگانيك با خاك تركيب كرد. اين كمپوست نيز مانند كود دامي قبل از فصل زمستان به خاك اضافه مي گردد. خمير گل كه پسماند فرايند تقطير گل محمدي مي باشد يك عنصر ارگانيك بسيار كار آمد است.به طور متوسط خمير گل داراي سه و نيم درصد ازت، سه دهم درصد پتاسيم، دو دهم درصد فسفر، هم چنين شامل منزيم بوده و بيش از 80 درصد آن از مواد ارگانيك تشكيل شده است كه مي توان آن را هم خشك و آسياب نمود و يا به كمپوست تبديل كرد و به عنوان كود ارگانيك در گلستان هاي گل محمدي استفاده كرد. آماده سازي خاك و پاك سازي علف هاي هرز بسيار مهم مي باشد. آماده سازي خاك باعث مي شود تاآب طبيعي باران به بيشترين مقدار در خاك محفوظ بماند، نفوذ پذيري خاك افزايش يافته، نفوذ هوا در خاك زياد شود و علف هاي هرزي كه مصرف كننده ي آب و مواد غذايي خاك هستند تحت كنترل در آيند. اولين شخم خاك در گلستان هاي گل محمدي با شروع اسفند ماه به محض اينكه خاك نرم و قابل شخم زدن شد ما بين شيار ها انجام مي گيرد. براي اين كه ريشه ي گياه صدمه نبيند عمق شخم خاك نبايد بيش تر از 20 سانتي متر باشد. با افزايش دماي هوا و ميزان بارندگي در ماه ها ي فصل بهار، علف هاي هرز دوباره ظاهر مي شوند. در اين شرايط قبل از گل دهي ما بين شيار ها بوسيله آلاتي مانند ديلم و ياRotavator دوباره شخم زده مي شود. موثر ترین عامل در مبارزه با علف های هرز ، زمان مناسب و طرز صحیح انجام عمل شخم می باشد. علف های هرزی که در حاشیه ی باغ ها رویش می کنند می توانند میزبان بیماری ها و آفت های طبیعی باشند . این علف ها نیز قبل از دانه دهی باید کنده شده و از بین بروند. هنگام جمع آوري گل، به علت استفاده ي بيش از اندازه از ما بين شيار ها، خاك فشرده شده و مانع هوا رساني به ريشه ي گشاهان مي شود. هر سه تا چهار سال يك بار در فصل بهار شخم هاي عميق بدون نزديك شدن به ريشه ي گل، باعث مي گردد تا خاك شل و باز شود. براي مبارزه با علف هاي هرز از علف كش ها مي توان استفاده كرد. به عنوان مثال در بلغارستان علف كشي كه در باغ هاي گل محمدي براي استفاده توصيه مي شودOxadiargy1است. اين علف كش در اوايل اسفند تا اوايل فروردين قبل از جوانه زني به ميزان 150 سي سي در هزار متر يا يك و نيم ليتر در هكتار مورد استفاده قرار مي گيرد. در ايران معمولا از علف كش گلايفوزيت يا رنداپ و 4،2D استفاده مي شود. پر كردن اطراف گلوگاه ريشه با خاشاك چوب به كاهش از دست دادن رطوبت در اين قسمت و توقف رشد علف هاي هرز كمك مي كند. پوشاندن ما بين شيار ها با پوشش پلاستيكي سياه رنگ در كنترل رشد علف هاي هرز موثر مي باشد.استفاده از اين پوشش پلاستيكي باعث ايجاد سيستم مالچ شده و بيماري ها و آفت هايي كه از خاك منشا مي گيرند را از بين مي برد. مطلوب است شاخه هاي خشك و شكسته در طول سال به صورت مرتب در ماه هاي پاييز و زمستان از گلستان پاك سازي شوند. كود دامي مورد استفاده براي افزايش مواد ارگانيك خاك بايد خوب سوخته شده باشد و يا به جاي آن مي توان اضافات گياهان و حيوانات را تخمير و تبديل به كمپوست كرد و به عنوان كود ارگانيك از آن ها استفاده كرد هم چنين كود هاي ارگانيك «كارا» - توليدي مركز بيوتكنولوژي دكتر رستگار- توصيه مي شود.(دانستني ها و اصول چيدن گل محمدي) فصل برداشت گل محمدي از اوايل ارديبهشت تا اوايل تير مي باشد. هر كارگر مي تواند در يك ساعت حدود 5 كيلوگرم گل برداشت كند. در هنگام برداشت گل رعايت نكات زير ضروري است: تا حد امكان بايد كوشيد تا از دست كش استفاده شود، به گل ها كمتر آسيب وارد گردد. گل ها در كيسه هايي كه قبلا كود و يا مواد غذايي در آن بوده جمع آوري نگردد. در زير آفتاب به مدت طولاني نگهداري نشوند و پس از جمع آوري در ساعات اوليه ي صبح بلافاصله به مراكز خريد فرستاده شوند. در فصل سرد و باراني ميانگين وزن 500 عدد گل حدود 1 كيلو گرم مي باشد. در فصل گرم و خشك وزن گل كاهش پيدا كرده و ميانگين وزني 650 عدد گل حدود 1 كيلوگرم است. گل ها حداكثر تا ساعت 10 صبح بايد چيده شوند. جمع آوري گل هاي محمدي در زماني كه هنوز شبنم آن ها خشك نشده باعث افزايش ميزان اسانس مي گردد. در ابتداي فصل برداشت ميزانGeraniol وNerol در گل محمدي افزايش و ميزانCitronellol كاهش مي يابد.در انتهاي فصل برداشت مقدارCitronellol افزايش يافته و مقدارNerolوGeraniol كاهش مي يابد. گل محمدي در كارخانه حداقل بايد ظرف 6 ساعت تقطير شود. گل هايي كه حدود 12 ساعت بعد تقطير شوند با كاهش 20 درصدي بازدهي اسانس مواجه خواهند شد. از تقطير 25 عدد گل محمدي 1 قطره اسانس بدست مي آيد. مقدار محصول گل در يك گلستان بستگي به عواملي هم چون ارتفاع، مسير باغ، سن ، هرس، آبياري، كود دهي، آب و هوا و وضعيت خاك دارد كه مي تواند باعث افزايش يا كاهش محصول گلستان شود. گل محمدي در مدت زمان كوتاهي تازگي خود را از دست مي دهد. به همين دليل در روزي كه گل جمع آوري مي گردند بايد تقطير انجام شود. تحقيقات گوياي اين است كه در شرايط نرمال اتاق (25 درجه سانتي گراد) گل هاي محمدي كه درون كيسه نگهداري مي شوند در طول چند روز اسانس هاي فرار خود را با سرعت از دست مي دهند. در اين مدت ميزانStearopten وCitronellol افزايش يافته و ميزانGeraniol وNerol كاهش مي يابد. گل هاي محمدي كه تازه جمع آوري شده اند اگر درون كيسه و درون آب سرد قرار گيرند بدون اين كه پژمرده شوند تا 3 روز مي توانند مقاومت كنند. گل هاي محمدي در روز نخست برداشت داري حدود 43 هزارم درصد اسانس هاي فرار هستند. يكي از مهم ترين فاكتور هايي كه بر روي بازدهي و كيفيت گل محمدي تاثير مي گذارد هرس مي باشد. بازدهي اقتصادي گل محمدي بين سنين چهار تا شش سالگي گل است و در حدود ده سالگي با كاهش ميزان بازدهي به مرحله ي پيري مي رسد به همين خاطر حداقل ده سال يك بار در ماه هاي فصل پاييز پس از برگريزان گياه مسني را كه بازدهي شان كم شده است هم سطح با خاك بوسيله تبر و يا اره برقي قطع كرده جوان سازي انجام مي پذيرد. اگر بلافاصله پس از هرس جوان سازي ما بين شيار ها كود دامي ريختهشودودرفصولخشكازسيستمآبياريقطرهاياستفادهشودباغهاخيليسريعبهبهرهوريخواهندرسيد هرس معمولا يا بوسيله قيچي هرس يا بوسيله اره چمن زني انجام مي گيرد. براي اين كه بيماري و آفت از گياه بيمار يه گياهان سالم انقال نيابد بايستي ماشين آلات هرس به صورت مداوم استرليزه شوند و براي استرليزه كردن هم مي توان از هيپو كلريد سديم 10 درصد و يا هيدروژن پروكسيد استفاده كرد.هرسي كه زود تر از موعد مقرر انجام شود جوانه زدن را تحريك كرده و خسارت يخ زدگي را افزايش مي دهد. گل هايي كه سه سال تمام دارند وقتي به صورت فراوان شروع به توليد شاخه و گل مي كنند، هرس به صورت يك روش مهم براي اين گل ها مورد استفاده قرار مي گيرد. هرس باعث مي شود جمع آوري گل آسان و سريع انجام پذيرد و پردازش خاك ، آبياري، كود دهي، مبارزه بر عليه علف هاي هرز و بيماري ها و آفت ها آسان تر صورت گيرد. در چند سال نخستين تاسيس گلستان هاي گل محمدي وقتي شاخه ها هنوز به ضخامت و بلندي مناسب نرسيده اند هرس اصلا انجام نمي شود يا به صورت جزئي انجام مي گيرد. فرایند تولید نهال در گلخانه شرکت تعاونی توسعه و عمران شاهرود : ایجاد یک سالن مجزا برای تولید نهال گل محمدی با کلیه امکانات مورد نیاز اعم از تهویه، رطوبت، گرما، سرما، سیستم آبیاری و کوددهی ایجاد خزانه تولید به ابعاد 10*10 ( جهت ریشه دار کردن قلمه ها ) تامین سرشاخه از نهالستان پر محصول عاری از ویروس از یکی از مراکز تولید گل شهر کاشان قطعه بندی قلمه­ها و جداسازی قلمه­های سالم، ضد عفونی قلمه ها، آغشته کردن انتهای قلمه به هورمون ریشه زا و استقرار قلمه در بستر پرلیت در خزانه ( رعایت استاندارد­های دما، رطوبت و تهویه الزامی است) حمل ماسه بادی با کیفیت یا phخنثی و عاری از ویروس به گلخانه پر کردن پاکتهای نشایی و استقرار قلمه­ها پس ازکالوس زایی در گلدانها و چیدن آن در گلخانه عملیات نگهداری ( شامل آبیاری و تغذیه ) فروش نهال شرکت تعاونی توسعه و عمران شهرستان شاهرود با اقدام به ایجاد یک کارخانه فرآوری گیاهان داروئی ، مطالعات گسترده در زمینه تولید نهالگل محمدی را آغاز و با ایجاد یک مرکز نشاء در صدد است بعنوان بخشی از کار، تولید این نهال را نیز که بصورت آزمایشی و موفقیت آمیز انجام داده ، با اخذ مجوز قانونی در سطح گسترده انجام ده . پرینت . | نوشته خبر نگار | تاریخ ثبت 1397/08/09 - 09:45 | گروه مقالات | آخرین ویرایش 1397/08/09 - 09:51 | 0 نظر |